GERMİYANOĞULLARI afyonluyum ya:D

GERMİYANOĞULLARI BEYLİĞİ



SIYASî TARİH

a- Menşei:

Germiyanogullari, Anadolu Selçuklulari'nin son döneminde Kütahya ve
çevresinde hüküm sürmüs bir Türk beyligidir. Germiyan bir türk
asiretinin adi olup, ilk defa XIII. yüzyilin baslarinda Selçuklu
Devleti'nin hizmetinde Malatya'da faaliyet göstermislerdir. Germiyan
asireti, Harizm hükümdari Celaleddin Harzemsah Mengüberti ile Anadolu
taraflarina gelmis ve Selçuklular'in hizmetine girmislerdir. Malatya'da
bulunduklari siralarda asiretin reisi Ali Siroglu Muzafferüddin idi.
Selçuklu sultani II. Giyaseddin Keyhüsrev zamaninda (1236-1246) vuku
bulan Baba Ishak tarafindan yönlendirilen Babailer isyaninin (1239)
bastirilmasinda görevlendirilmisse de basaramayarak ilk defa maglup
olmustur. Onun oglu Kerimüddin Ali Sir, Selçuklu sehzadeleri arasindaki
taht mücadelesinde II. Izzeddin Keykavus taraftari oldugu için, IV.
Kiliç Arslan zamaninda Vezir Pervane Muineddin Süleyman tarafindan
diger muhaliflerle birlikte öldürülmüstür (1264).

b- Kütahya ve Civarina Yerlsmeleri:

Germiyanogulari'nin kesin olarak hangi tarihte Kütahya ve civarina
yerlestikleri bilinmemektedir. Ancak Baba Ishak isyaninin
bastirilmasindan sonra (1241), II. Giyaseddin Keyhüsrev tarafindan
bölgeye yerlestirildikleri ileri sürülmektedir. Ayrica, Selçuklu
Sehzadesi oldugu iddiasiyla Karamanoglu Mehmed Bey'in ortaya çikardigi
Cimri (Giyaseddin Siyavus)'nin yakalanmasi hadisesinde (1277) rol
aldiklarina göre bu tarihte Kütahya, Afyon ve Denizli taraflarinda
yerlesmis olmalidirlar.

Baba Ishak isyani sirasinda Malatya'da olan Germiyanlilarin Cimri
hadisesi esnasinda Bati Anadolu'da bulunmalari, muhtemelen Mogol
istilasi sebebi ile bu bölgeye göç ettiklerine delâlet etmektedir.

c- Germiyanogullari Beyligi'nin Kurulusu:

Cimri olayi sirasinda (1277) Bati Anadolu'da bulunan ve Anadolu
Selçuklulari'nin hizmetinde hareket eden Germiyanlilara bu hizmetleri
karsiliginda Kütahya ve civari ikta, yani timar olarak verilmis
olmalidir. Bu hadise sirasinda Sahipata ogullari emrinde oldugu görülen
Germiyanlilar, bu tarihten itibaren güçlü bir beylik haline gelmeye
basladilar. Nitekim Bati Anadolu'daki Aydin, Mentese, Saruhan, Denizli
beyleri ilk zamanlarinda Germiyanogullari'na tâbi idiler.

Mogollar'in Anadolu'yu isgali ve Selçuklu Devleti üzerinde hakimiyet
kurmalarindan sonra XIII. yüzyilin sonlari ile XIV. yüzyilin baslarinda
uçlardaki beyler bagimsizliklarini almaya basladilar. Germiyanlilar da
Selçuklu-Mogol idaresine karsi çikarak 1283'ten itibaren bir beylik
olarak teskilatlanarak II. Mesud'a karsi mücadeleye giristiler.
1286-1291 yillari arasinda meydana elen bu olaylarda bazan
Germiyanlilar, bazan da Selçuklu sultani II. Mesud galip geldiler. Bu
tarihlerde Germiyan kuvvetlerinin basinda Hüsameddin I. Alisir
bulunuyordu. XIII. asrin sonlarinda ise beyligin basinda Hüsameddin
Bey'in kardesi Yakup Bey bulunuyordu ve bu sirada Germiyanlilar,
Selçuklular'a tabi olarak iyi iliskiler içinde idiler.

I. Yakub Bey:

Germiyanogullari Beyligi'nin kurucusu Yakub bin Alisir olup, onun
zamaninda en parlak devrini yasamistir. Yakub Bey, Anadolu Seyçuklu
Devleti hizmetinde emir-i kebir sifatini tasiyacak derecede önemli
vazifelerde bulunmustur. Yakub Bey bu dönemde nüfus sahasini Kirsehir'e
kadar uzatti. III. Alaaddin Keykubad'in saltanattan çekilmesinden sonra
Selçuklu tahtina ikinci defa geçen II. Giyaseddin Mesud'a tabi olmayan
Yakub Bey, Ilhanli Devleti'nin hakimiytini taniyarak senelik vergi
vermeye basladi. Bu dönemde Karamanoglu Beyligi'nden sonra Anadolu'da
en önemli beylik Germiyan Beyligi idi. Yakub Bey yaklasik 1305'de
kumandani Aydinoglu Mehmed Bey'i, Bati Anadolu'daki sinirlarini
genisletmek maksadiyla görevlendirdi. Aydinoglu Mehmed Bey Birgi merkez
olmak üzere Izmir ve civarinin fethine tesebbüs etmis ve daha sonralari
bölgede kendi beyligini kurmustur. Yakub Bey zamaninda Bizanslilar'la
karsilikli savaslar yapilmistir. Nitekim Yakub Bey 1305'de Menderes
nehri kenarindaki Tripolis sehrini ve Angir (Kiliseköy)'i zaptetmis ve
otuzbin kisilik bir kuvvetle Philadelphia (Alasehir)'yi kusatmistir.
Ancak Bizans'in istegi üzerine yardima gelen Katalanlarin saldirisi
karsisinda geri çekilmek zorunda kalmistir. Katalanlarin bölgeyi
terketmesinden sonra Yakub Bey, yeniden Philadelphia (Alasehir) üzerine
giderek vergiye bagladi (1314).

Ilhanli hükümdari Olcaytu'nun Anadolu'daki beylikleri itaat altina
almak için gönderdigi (1314) Emir Çoban'in davetine gelerek itaatlerini
bildiren beyler arasinda Germiyanli Alisirogullari ve
Germiyanogullari'na tabi beyler de vardi. Daha sonra Emir Çoban oglu
Demirtas, Anadolu'ya geldiginde (1325) Esref ve Hamidogullari
Beyliklerini ortadan kaldirmis, digerlerini zaptetmek için Egridir'de
hazirlik yaparken maiyyetindeki beylerden Eretna'yi da Karahisar-i
sahip taraflarina göndermisti. Yakub Bey'in damadi olan Karahisar Bey'i
kayinpederinin yanina Kütahya'ya siginmistir. Yakub Bey ile Eretna Bey
arasinda bir savas çikmak üzere iken Demirtas'tan gelen emir üzerine
Eretna Bey Sivas'a çekilmislerdir (1327). Yakub Bey'in 1340'larda vefat
ettigi tahmin edilmektedir. el-Ömerî, Yakub Bey devrinde Germiyan
Beyliginin talimli düzenli ordusu oldugunu kaydetmektedir.

Mehmet Bey (1340-1361)

Yakub Bey'den sonra Germiyanogullari Beyligi'nin basina oglu Mehmet Bey
geçmistir. Mehmed Bey, mücadeleci ve savasçi anlamina gelen Çahsedan
veya Çagsadan lakabiyla aniliyordu. O'nun zamaninda,daha önce
Katalanlar tarafindan isgal edilen Küldi (Kula) kasabasi rumlardan,
Angir (Simav) kasabasi Bizans Imparatorlugu'ndan geri alinmistir.
Mehmed Bey hakkinda bilinenler çok azdir. Germiyanogullari Beyligi
Yakub Bey'den sonra eski üstünlügünü kaybetmis, hatta Mehmed Bey
devrinde Aydinogullari bagimsiz hale gelmislerdir. Mehmed Bey 1361'de
vefat etmistir.

Süleyman Sah (1361-1387)

Sah Çelebi olarak da anilan Süleyman Sah, babasi Mehmed Bey'in vefati
üzerine Germiyan hükümdari olmustur. O'nun hükümdarliginin ilk yillari
olaysiz geçmistir. Karamanogullari Alaaddin Bey ile Hamidoglu Ilyas Bey
arasindaki mücadelelerde Ilyas Bey'in tarafini tutmustur.
Karamanoglu'nun saldirisina ugrayan Ilyas Bey kendisine sigininca ona
yardim etmis ve topraklarini geri almasini saglamistir. Bu durum
Süleyman Sah ile Karamanoglu Alaaddin Bey'in arasini açmistir.