Makinelerde Tehlike ve Risk Analizi

MAKİNELERDE TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ

Makina ve elektrik-elektronik cihazların risk analizi uygulamasında ilk aşama tehlike tipi ve yerinin kesin olarak belirlenmesidir. Belirlenen tehlikeler listelenir ve mevcut tehlikenin mevcut olup olmadığı ihtimali tespit edilmelidir. Mevcut bulunan tehlike ihtimallerinin nedenleri sıralanmalı ve bunların risk kategorileri belirlenmelidir.

Belirlenen risklerle ilgili alınan ve/veya ihtiyaç duyulan önlemler belirlenerek risk azaltılır. Alınan önlemlerin yeterliliğine ve uygulanıp uygulanamayacağına karar verilir.

Tehlike tipleri

Mekanik tehlikeler
- Ezilme, sıkışma
- Doğrama
- Kesme ve ayırma
- Dolanma ve sarma
- İçine çekme ve kapma
- İtme, delme
- Sürtünme ve ovalama
- Yüksek basınçlı sıvıların püskürmesi
- Parça fırlaması
- Denge Kaybı
- Kayma, yürüme ve çarpma

Elektriksel tehlikeler
- Elektrik kontağı
- Elektrostatik yükler
- Işıl radyasyon yada işlemler, Örneğin püskürme, erimiş parçalar, kısa devre sonucu oluşan kimyasal reaksiyonlar, aşırı yükler vb.
- Elektriksel cihazlara gelebilecek harici etkiler

Isıl tehlikeler
- Yanma ve haşlanma, alev veya patlama ile temas ısı kaynaklarından yayılan radyasyonla temas
- Sıcak veya soğuk çalışma ortamı sonucu oluşan sağlık problemleri

Gürültüye bağlı hasarlar
- Duyma bozukluğu(sağırlık) diğer psikolojik etkiler. Örneğin, denge kaybı dikkat yoğunluğunda azalma.
- Akustik işaretlerin iletişime olan etkileri

Titreşime bağlı hasarlar
- Çeşitli sinirsel ve vasküler rahatsızlıklar

Radyasyona bağlı hasarlar
- Işık ışınları
- Lazer
- İyonize radyasyon kaynakları
- Yüksek frekanslı manyetik alanlar

Malzemeye bağlı hasarlar,
- Makinanın kullandığı, işlediği fırlattığı parçalar
- Zehirli sıvılar, gaz, toz, buhar ve duman ile temas edilmesi ve yutulması
- Yangın ve patlama
- Biyolojik ve mikrobiyolojik etkiler (virüs ve bakteriye bağlı )

Makinanın tasarımı aşamasında ergonomik koşulların göz ardı edilmesi sonucu oluşan hasarlar.
- Kişinin istekleriyle ve yetenekleriyle uyumundaki yetersizlik
- Sağlıksız duruş yada aşırı vücut gerilmesi
- İnsan anatomisine uyumlulukta yetersizlik (el/kol, ayak/bacak)
- Kişisel emniyet ekipmanlarının hatalı kullanımı
- Yetersiz aydınlatma
- Zihinsel baskı ve stres
- İnsan hatası

Enerji kaynağındaki kesintilere bağlı hasarlar
- Makine parçalarının kopması ve fonksiyonlarındaki diğer kusurlar
- Enerji kaynağındaki kesintiler sürücüde ve/veya kontrol devrelerinde
- Beklenmeyen parça veya sıvı çıkışı
- Kontrol sistemindeki kesilme veya hatalı çalışma
- Hatalı montaj
- Makinanın dağılma veya denge kaybı

Emniyet komponentlerinin (geçici olarak) düşmesi ve koruyucu unsurların hatalı düzenlemesine bağlı tehlikeler
- Her tür sökülebilir koruma cihazı
- Her tür emniyet cihazı
- Başlatma ve durdurma cihazları
- Emniyet simgeleri ve işaretleri
- Her türlü bilgi ve uyarı cihazları
- Enerji kaynağını kapatma cihazları
- Acil durum cihazları
- İşlenen parçaların yerleştirilmesi, kaldırılması
- Emniyetli çalışmayı sağlamak ve düzeni korumak için gerekli teçhizat
- Gazların yönlendirilmesine yarayan cihazlar

Hasar nedeni
Hangi aşamada riskin meydana gelebileceği belirlenmelidir.

Tehlikenin oluşabileceği aşamalar
- Taşıma
- Kurma
- Devreye alma
- Ayarlama
- Normal kullanım
- Temizlik ve bakım

Risk faktörleri ve risk kategorilerinin seviyeleri EN 954 'e göre belirlenir.