atatürkün sanata ve sanatçıya verdiği önem

tarafından **FaTaL** Paz Ekim 05, 2008 1:20 am

Atatürk,
sanatı seven, sanatçılara değer veren ve onları destekleyen bir devlet
adamıdır. Çocukluğundan itibaren sanata ilgi duymuş ve sanatın bazı
dallarıyla çok yakından ilgilenmiştir. Gençliğinde şiir ve edebiyata
yakınlık duymuş, Namık Kemal'in şiirlerini okumuş ve ondan
etkilenmiştir.
Atatürk'ün kaleme aldığı ve 1927 yılında Türkiye
Büyük Millet Meclisinde okuduğu "Nutuk" adlı eseri, Atatürk'ün en büyük
edebî eseridir. Yazmış olduğu "Oğuz Oğulları" adlı şiir de Atatürk'ün
şiir konusundaki yeteneğini sergileyen ve her Türk'ün okuması gereken
bir eserdir.
Atatürk, şiir ve edebiyat dışında müziğe de büyük bir
ilgi duymuştur. Şarkı ve türküleri dinlemekten büyük bir zevk alan
Atatürk, zaman zaman okunan şarkılara eşlik etmiş, oynanan halk
oyunlarına katılmıştır. Bazı Rumeli türküleri, onun sesinden notalara
dökülmüş ve müzik repertuarımızda yer almıştır.
Atatürk, askerî
ataşe olarak Sofya'da görevli bulunduğu dönemde çok sesli müziğe ilgi
duymaya başlamıştır. Klâsik müzik konserlerine ve operalara giderek bu
müzik türlerini tanıma fırsatı bulmuştur. Cumhuriyetin ilânından sonra,
ülkemizde bu müzik türlerinin sevilmesini ve müzik kültürümüzde yer
almasını sağlamak amacıyla yapılan çalışmalara önderlik etmiştir.
Ülkemizde müzik sanatının gelişmesi için bütün olanaktan kullanmıştır.
Atatürk'ün
zamanında yapılmış bazı binaların güzelliği, ülkemizdeki çağdaşlaşma
hareketini ifade edebilecek nitelik taşımaktadır. Ayrıca mimarî
eserlerin korunmasına verdiği önem de Atatürk'ün mimarîye olan
ilgisinin önemli kanıtlarındandır.
Atatürk'ün, tiyatro, bale,
edebiyat, heykeltıraşlık, mimarî, resim, müzik gibi sanat dallarıyla ve
sanatçılarla ilgilenmesi, onları desteklemesi Atatürk'ün sanatla çok
yakın bir ilişki içinde olduğunun göstergesidir.
Atatürk,sanatla
ilgili düşüncelerini,Türkiye Büyük Millet Meclisindeki konuşmalarında,
Çankaya Köşkünde sanatçılarla yaptığı sohbet ve tartışmalarda
belirtmiştir. Atatürk'ün bu konuşma ve tartışmalarda dile getirdiği
sanatla ilgili düşünceleri, Türk halkına ileti niteliği de taşımaktadır.
Atatürk,
sanatın tanımını şu sözlerle açıklamıştır: "Sanat güzelliğin
ifadesidir. Bu anlatım sözle olursa şiir, ezgi ile olursa müzik, resim
ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltıraşlık, bina ile olursa
mimarlık olur."
Sanatın, bir toplumun ilerlemesindeki öneminin ve
vazgeçilmezliğinin bilincinde olan Atatürk, bu düşüncesini şu sözlerle
ifade ediliştir: "Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri
kopmuş demektir," "Bir millet sanata önem vermedikçe büyük bir felâkete
mahkûmdur," "Dünyada medenî, ileri ve gelişmiş olmak isteyen herhangi
bir millet, mutlaka heykel yapacak ve heykeltıraş yetiştirecektir."
Atatürk'ün bu sözleri, sanalla ilgili temel düşüncelerini ifade etmesi
bakımından önemlidir.
Atatürk'ün sanatçılarla ilgili düşüncelerini
ifade ettiği sözleri ise şunlardır: "Sanatçı, toplumda uzun çalışma ve
uğraşlardan sonra alnında ışığı ilk hisseden insandır." "Hepiniz
milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı
olabilirsiniz, fakat sanatkâr olamazsınız."
"Adımız Andımızdır" adlı şarkıyı öğrenelim. Şarkıyı, sınıfımızda seslendirelim.
Büyük
bir sanatsever olan Atatürk'ün gönlünde, müziğin ayrı bir yeri vardı.
Bu nedenle millî kültürümüzde önemli bir yer tutan güzel sanatlar
içinde müziğe ayrı bir önem vermiştir. Müziğin önemiyle ilgili
düşüncelerini, şu sözleriyle ifade etmiştir: "Hayatta müzik gerekli
değildir. Çünkü hayat müziktir. Müzik ile ilgisi olmayan varlıklar,
insan değildirler. Eğer söz konusu olan hayat insan hayatı ise müzik
mutlaka vardır. Müziksiz hayat zaten mevcut değildir: Müzik hayatın
neşesi, ruhu, sevinci ve her şeyidir."
Yapılacak inkılâpların
başarıya ulaşmasına, müzik alanındaki gelişmeleri ölçü gösteren
Atatürk, bu konudaki düşüncelerini şu sözleriyle ifade etmiştir:
"Osmanlı müziği, Türkiye Cumhuriyeti'ndeki büyük devrimleri söyleyecek
güçte değildir. Bize yeni müzik gereklidir. Bu müzik, özünü halk
müziğinden alan çok sesli bir müzik olacaktır." "Bir ulusun yeni
değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi,
kavrayabilmesidir."
Atatürk'ü konu alan aşağıdaki marşı öğrenelim. Marşı, sesimizle ve çalgımızla seslendirelim.
Atatürk,
müziğin önemle ve öncelikle, modern müzik (çok seslilik) kuralları
içinde ele alınmasını istemiştir. Bu konuyla ilgili düşüncelerini şu
sözleriyle ifade etmiştir: "Arkadaşlar, güzel sanatların hepsinde, ulus
gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu
yapılmaktadır. Ancak bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan
Türk musikisidir."
Atatürk, Türk müziğinin evrensel müzikteki yerini
bir an önce alması amacıyla yapılan çalışmalara önderlik etmiştir.
Müzik eğitimi görmeleri için çok sayıda öğrenciyi Avrupa'ya
göndermiştir. Ankara'da Musiki Muallim Mektebi ile İstanbul'da Sanayi-i
Nefise mekteplerinin açılmasını sağlamıştır. Bu konudaki düşüncelerini
de şu sözleriyle ifade etmiştir: "Ulusal ince duyguları, düşünceleri
anlatan yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir gün önce
genel son musiki kurallarına göre işlemek gerektir. Ancak bu sayede
Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir