Elektronik Temel Bilgiler

tarafından **FaTaL** Ptsi Haz. 01, 2009 1:10 am

Elektronik Temel Bilgiler

tarafından FaTaL Ptsi Haz. 01, 2009 1:10 am

TEMEL BİLGİLER

Havada dahil olmak üzere tüm maddeler moleküllerden
oluşur. Bir odada otururken etafınızı oksijen, nitrojen, karbondioksit
ve şehir hayatının vazgeçilmezi karbonmonoksit yanınızda oturan kişinin
ucuz kolonyasının molekülleri sarar. Bu moleküller odada serbest halde
dolaşmaktadır. Bu moleküllerin arasındaki boşlukta havanın basınca
bağlı olarak değişir. Hava basıncı da barometrik basıncın bir
sonucudur. Yağmurlu bir günde alçak basınç altındasınızdır ve hava
molekülleri de birbirinden uzaktır. Moleküller basınç değişimine hızla
tepki verirler.

Geniş çaplı bir örnek olarak bir flütün nasıl ses çıkardığına bakalım.
Basit olarak bu sadece üzerinde birkaç delik bulunan tüpten başka
birşey değildir. Öndeki uç üflemek için vardır. Sondaki büyük açıklık
ise dünyaya açılmasını sağlar. Bizim üflememiz sonucu tüpün içindeki
hava basıncı değişecek, oluşan titreşimler ses çıkmasına sebep
olacaktır. Diğer delikleri parmaklarımızla açıp kapatarak iç kısımdaki
basıncın değişmesine sebep oluyoruz. Bu da değişik sesler çıkmasını
sağlıyor.

Elektronik Temel Bilgiler T1

GENLİK (Amplitude)

Genlik kavramını incelemek için biraz basitleştirilmiş örnekler
kullanalım. Diğelimki elinizde bir noktanın verilen zamandaki basıncını
ölçebiliyor. Cihazı flütün ses çıkan kısmına yerleştirip birindan nota
çalmasını isteyelim. Flütün iç basıncıyla orantılı olarak cihazdaki
değerlerin sürekli değiştiğini görürsünüz. Eğer odada hiç ses yoksa,
flüte hızla üflendiğinde ölçülen basınç değerine "Tepe Genlik" adı
verilir. Genel olarak birimi "Pascal" (Pa)' dır. Duyabileceğiniz en
yüksek ses 20 Pascal, en düşük ise 20 micropaskal (20µPa)'dır.

Elektronik Temel Bilgiler T2

PERİYOT (Period)

Frekansın 1 saniyede oluşan dalga boyu olduğunu biliyoruz. Peki 1 dalga
ne kadar sürede oluşmaktadır. İşte bu süre periyot olarak adlandırılır.

T = l / f

T peryodu, f frekansı ifade eder

DALGABOYU (Wavelength)

Sesin bir frekansı olduğunu (1000Hz ya da saniyede 1000 dalga) daha
önce incelemiş ve görmüştük. Sesin hızı ise 340m/s 'dir. Şimdi
elimizdeki bu verilerle dalganın havadaki boyunu hesaplayabiliriz.
Flütümüzden çıkan 1000 dalganın ilki 1 saniye önce çıkan 1000 dalganın
ilkinin 340m gerisinde. Bu durumda 340 metrelik mesafe içinde 1000
dalga bulunmaktadır. Her dalnın boyu ise 34 cm'dir. Öyleyse bunu şöyle
ifade edebiliriz;

c = l.f

c ışık hızını, l dalgaboyunu, f ise frekansını ifade eder.

FREKANS (Frequency)

Şu hava basıncını ölçen cihazımızı tekrar ele alalım. Ölçtüğünüz
sonuçlar, eğer flütü çalan başarılıysa aynı notada aynı aralıkta
değerler verecektir. Bu değerler bir saniyede kaç kez en yüksek ve en
düşük değerine ulaştığını ölçün. Elde ettiğiniz sonuç duyduğunuz
notanın frekansıdır. Birimi Hertz(Hz) olarak ölçülür.

Bahsettiğimiz bu konu müziksel anlamda ifadesi şöyle olacaktır.
Piyanonun orta C tuşuna basınca çıkan sesin frekansı 261.6Hz olur.
Genliği ise basma hızımıza bağlı olarak değişir.

Elektronik Temel Bilgiler T3